0

Wiskunde en biologie: menotaxis

Om te kunnen vliegen volgens een rechte lijn, oriënteren sommige insecten zich 's nachts op het maanlicht of overdag op zonlicht. Ze vliegen dan in één vlak onder een constante hoek met de lichtstralen, die bij maan- of zonlicht als een parallelle bundel kunnen worden gezien (figuur 1). [caption id="attachment_23538" align="aligncenter" width="510"] Figuur 1 Menotaxis bij zon- of maanlicht[/caption]   Dit principe van constante hoekoriëntatie wordt menotaxis of menotaxie genoemd. De benaming komt van het Griekse [latex]\mu\epsilon\nu\epsilon\tilde{\iota}\nu[/latex] (blijven) en [latex]\tau\acute{\alpha}\xi\iota\sigma[/latex] (táxis, ordening). Sommige insecten passen deze menotaxis ook toe bij puntvormige lichtbronnen zoals een lamp of een kaars. Op die…

[ Lees meer ]

Het ABCD van de koordenvierhoeken

Voor een willekeurige driehoek geldt dat de drie hoekpunten op een cirkel liggen, de zogenaamde omcirkel of de omgeschreven cirkel. In dit artikel onderzoeken we of dit ook geldt voor vierhoeken. We gaan na of de hoekpunten van een willekeurige vierhoek altijd op een omcirkel liggen. Als er een omcirkel bestaat, noemen we de vierhoek een koordenvierhoek of een cyclische vierhoek. Als we drie van de vier hoekpunten van een vierhoek nemen, liggen die altijd op een omcirkel. De drie punten zijn immers niet collineair. Opdat de vierhoek een koordenvierhoek zou zijn, moet ook het vierde hoekpunt op deze omcirkel…

[ Lees meer ]

Vergeten begrippen (8): Cuspiden

Bij het bestuderen van functies komen we soms knikken tegen: als er wortels voorkomen in het functievoorschrift of absolute-waarde-tekens. Maar de ene knik is de andere niet. Zo heeft de functie [latex]f(x)=\sqrt[5]{x^2}[/latex] een knik met slechts één raaklijn in het knikpunt (de volle grafiek in figuur 1). Zulk een knik noemen we officieel een cuspide. In oude geschriften las ik wel eens de toepasselijke naam doornpunt. Maar zelf zou ik het liever een speerpunt noemen. Cuspis is immers de Latijnse benaming voor de punt van een lans, een pijl, de drietand van Neptunus en de angel van een schorpioen. Er…

[ Lees meer ]

Digitale Roadshow – Eindtermen Wiskunde

De Vlaamse Vereniging WiskundeLeraars was actief betrokken bij het ontwikkelen van de nieuwe eindtermen wiskunde. Net zoals bij de 1e graad, maken we je graag wegwijs in de gemaakte keuzes voor de 2e & 3e graad. Dat doen we met tal van sprekers: de overheid, de betrokken leraars, experten en de koepels,… De sessies worden

[ Lees meer ]

Euler’s pioneering equation The most beautiful theorem in mathematics, Robin Wilson

Euler’s pioneering equation The most beautiful theorem in mathematics Robin Wilson ISBN 978 0 19 879492 9 Wiskunde is emotie! Semir Zeki, een neurobioloog, deed in 2014 in het Londense University College een experiment waarbij hij vijftien wiskundigen onder een MRI-scanner legde. Hij liet deze wiskundigen zestig formules zien en mat dan de hersenactiviteit in een gebied dat actiever wordt wanneer je iets moois ervaart. De activiteit in het emotionele hersengebied, dat ook wordt gebruikt om kunst te bewonderen, was bij één formule duidelijk het grootst: de formule van Euler, [latex]e^{i\pi}+1=0.[/latex] Wat wiskundigen al langer wisten, was bewezen: je kunt…

[ Lees meer ]

Wiskunde rond besmettingsziekten

In deze coronatijd overstelpen de media ons met uitgebreid cijfermateriaal. Zelden werd het belang van wiskunde zo duidelijk onderstreept voor de hele maatschappij. Toch loopt de itnerpretatie van dit materiaal nogal eens fout. In deze loep doen we een bescheiden poging om helderheid te brengen in dit kluwen van informatie. We zoomen in op drie Covid-gerelateerde thema's die bruikbaar zijn in de lessen wiskunde. We brengen de beruchte contactbubbels in verband met grafentheorie. Vervolgens bespreken we een item in verband met kansrekening in het kadeer van teststrategieën voor Covid-19. In het laatste deel focussen we op een uitgewerkte onderzoeksopdracht over de discrete versie van heet beruchte SIR-model. We leveren in deze loep materiaal voor in de klas en achtergrond om te kunnen vertellen elk jaar.

[ Lees meer ]

Veel geleerd? Of goed geschoold?

Het vorige schooljaar woelig noemen, is een understatement. De uitbraak van Covid 19 zette onze wereld op zijn kop. Ook in het onderwijs zorgde dit voor een bijzonder experiment. Als beginnende klusjesmannen zochten we met vallen en opstaan onze weg in het afstandsonderwijs. In eerste instantie mochten we enkel gekende leerstof herhalen, daarna voorzichtig pre-teachen

[ Lees meer ]

Boek over nieuwe eindtermen statistiek: ‘Straf in statistiek’

Hoe werk je op een onderzoekende manier met statistiek in je klas? Kun je leerlingen van de eerste graad warm maken voor data? En hoe gebruik je ICT doeltreffend en tijdsefficiënt in de lessen statistiek? De nieuwe eindtermen statistiek voor de eerste graad secundair zijn best ambitieus. Dat hoort zo, want wie statistiek in de

[ Lees meer ]

Schrijf je in voor het Internationaal Wiskundetoernooi 2020

Op vrijdag 18 september 2020 vindt de volgende editie plaats van het Internationaal Wiskunde-toernooi, een gemeenschappelijk initiatief van KU Leuven, Radboud Universiteit Nijmegen en Universität Bonn, dat zich richt op leerlingen van de derde graad van het secundair onderwijs. Teams van vijf leerlingen werken rond een thema dat de maatschappelijke relevantie van wiskunde in de

[ Lees meer ]

Vier punten, twee afstanden

Als je vier punten in een vlak aanduidt dan bepalen die zes verschillende afstanden. Het is niet mogelijk dat alle zes de afstanden gelijk zijn (want dan zijn de punten de hoekpunten van een tetraëder in de ruimte) maar voor zeer speciale configuraties zullen er slechts twee verschillende afstanden voorkomen. De vier punten, twee afstanden-puzzel werd bekend door Peter Winkler, wiskundeprof aan het Dartmouth College in Hannover: Bepaal alle vlakke configuraties van vier punten met exact twee onderlinge afstanden. Ik zou je willen aanmoedigen om eerst zelf na te denken over dit probleem vooraleer verder te lezen. Misschien kan deze…

[ Lees meer ]