Uitwiskeling - Jaargang 31 - 2015

Het begrip ‘oneindig’ is fascinerend en duikt regelmatig op in wiskundelessen, van het eerste tot het zesde jaar. Maar het is een begrip dat vele ladingen dekt. We kunnen oneindig zien als een (onbegrensd) aantal, als het kardinaalgetal van een oneindige verzameling. Er blijken verschillende oneindige kardinaalgetallen te bestaan. Oneindig duikt ook op bij limieten van rijen en functies. Dan gaat het helemaal niet over een aantal, maar over een dynamisch proces. Wat bedoelen we als we zeggen dat x ‘naar oneindig’ gaat? In deze loep geven we ideeën en materiaal om met leerlingen dieper in te gaan op het oneindige, zowel in de eerste en de tweede graad als in de derde graad. (pg. 16))

• Anne Schatteman en Luc Van den Broeck

Ruimtelijk inzicht is van fundamenteel belang voor ieder van ons en we kunnen het verbeteren door te oefenen. Reden genoeg om ruimtelijk inzicht centraal te stellen in onze lessen ruimtemeetkunde. In het bijzonder richten we ons in deze loep op de lessen ruimtemeetkunde van de tweede graad, al kan een deel van het materiaal ook in de eerste graad worden gebruikt. Aan de hand van een powerpoint geven we een mogelijke manier om de lessen ruimtemeetkunde van het vierde jaar op een attractieve manier te starten en zo de interesse van de leerlingen te wekken. Daarna bekijken we een aantal kortere lesactiviteiten waarbij we het 'zien' in de ruimte centraal stellen. Volgende items komen hierbij aan bod: ontwikkelingen, aanzichten, series van doorsneden, onderlinge ligging van rechten (snijden of kruisen), toepassingen van vlakke meetkunde in de ruimte en een klein onderzoek naar de oppervlakte van een kegel. We behandelen ook een lesactiviteit over de doorsnede van een kubus met een vlak. Het doel hierbij is niet de ‘snijkunde’ op zich, maar wel willen we de leerlingen de zinvolheid van eigenschappen laten ervaren in redeneringen op ruimtelijke situaties. (pg. 11))

• Hilde Eggermont en Els Vanlommel

Wiskunde wordt in allerlei andere disciplines gebruikt. Economie is een van deze disciplines. Toch zijn economische contexten nog niet zo sterk doorgedrongen in wiskundelessen. Daar willen we met deze loep verandering in brengen. We werkten vier toepassingen uit die goed aansluiten bij de leerplannen van de tweede en derde graad. En passant geven we de wiskundeleraar een pak economische achtergrondkennis mee. Vier onderwerpen komen aan bod: optimale verdeling van geproduceerde goederen over twee markten, een pittig extremumprobleem met eerste- en tweedegraadsfuncties, gebruik van afgeleiden en integralen bij marginale kosten en opbrengsten, en, tot slot, een blik op Lorenzkrommen en Ginicoëfficiënt vanuit de beschrijvende statistiek en de analyse. (pg. 18))

• Johan Deprez, Ann Laeremans en Ann Maes

We brengen leerlingen van de 21ste eeuw in contact met hoe Egyptenaren in de oudheid, Arabieren in de middeleeuwen en Italianen in de renaissance vergelijkingen oplosten. Egyptenaren losten eerstegraadsvergelijkingen op met een gok die ze aanpasten door te verdubbelen en te halveren. Ook de middeleeuwse ‘regula falsi’ start met één of twee gissingen, waarmee de oplossing berekend wordt. De recepten van Al-Khwarizmi om tweedegraadsvergelijkingen op te lossen, werden met ingenieuze meetkundige puzzels verklaard. De geschiedenis van de derde- en hogeregraadsvergelijkingen in de renaissance en erna vormt een ware thriller. Met deze mooie stukjes historische wiskunde hopen we dat de leerlingen ons vak meer als een boeiend menselijk avontuur dan als een afgewerkt product ervaren. Bovendien gaan ze de efficiëntie van de huidige wiskundige oplossingsmethodes beter appreciëren als ze geconfronteerd worden met de moeilijkheden van vroeger, toen men het zonder negatieve getallen en zonder onze handige algebraïsche schrijfwijze moest doen. (pg. 12))

• Michel Roelens en Luc Van den Broeck