Getallen

Moins par moins donne plus. CREM Losanges 54 (2021), 24-33 'Min maal min geeft plus' is telegramstijl voor de regel voor het vermenigvuldigen van twee getallen die zowel positief als negatief kunnen zijn. Om de volledige regel te formuleren, moet je het niet enkel over het (toestands)teken hebben maar ook over de absolute waarde. [kader

[caption id="attachment_33937" align="alignleft" width="337"] Figuur 1[/caption] Uitgerekend! De titel van dit boek is in de eerste plaats van toepassing op de auteur, die na 40 jaar een punt zette achter zijn loopbaan als leerkracht wiskunde en natuurkunde. Door deze publicatie doet Herman Ligtenberg een verdienstelijke poging om tastbaar te maken wat wiskundigen en natuurkundigen bezielt en waarom ze in vervoering kunnen raken door adembenemende eigenschappen van getallen. Net zoals bij sommige klassieke werken wordt ook dit verhaal in dialoogvorm gepresenteerd. De auteur/leerkracht probeert zijn vroegere buurjongen Sander door een vraag- en antwoordspel bepaalde redeneringen en kritische opmerkingen te laten maken.…

Spinnenwebartikel: 'De volgorde van de bewerkingen' uit Uitwiskeling jaargang 33, nummer 4. Geschreven door Machteld Verhenne.

Spinnenwebartikel: 'Pi-dag in een nieuw jasje' uit Uitwiskeling jaargang 33, nummer 4. Geschreven door Tom Spons.

Bibwijzerbijdrage: 'Chalkdust. A magazine for the mathematically curious' uit Uitwiskeling jaargang 33, nummer 3. Geschreven door Chalkdust.

Bibwijzerbijdrage: 'Slim rekenen. Rekentrucs ontmanteld' uit Uitwiskeling jaargang 33, nummer 2. Geschreven door J. Los en W. Berkelmans.

De eerste graad is voor de leerlingen wennen aan een nieuwe wereld. De leerlingen komen uit verschillende lagere scholen en het niveau, zowel voor taal als voor wiskunde, is soms heel uiteenlopend. Daarom is het voor veel leerlingen nodig dat een deel van de leerstof van de lagere school wordt hernomen, terwijl anderen vooral uitkijken naar het 'nieuwe' dat ze op de grote school komen leren. Veel leerkrachten van de eerste graad zijn op zoek gegaan naar verrijkende activiteiten om al hun leerlingen de boeiende wereld van de wiskunde en haar toepassingen te laten ontdekken. In deze loep laten we enkele van deze collega’s aan het woord.

Bijna alle foto's en films worden tegenwoordig digitaal gemaakt en opgeslagen. We maken kennis met de wiskunde achter een digitale foto. Een digitale foto is een rooster met getallen. Wat is de samenhang met grijswaarden? Welke transformaties kunnen we uitvoeren om het contrast bij te regelen, een 'negatieve' foto te bekomen ...? Wat betekenen de histogrammen die op het schermpje van digitale fototoestellen verschijnen? We tellen ook beelden op en geven voorbeelden van visuele cryptografie: hoe kun je een geheime boodschap of beeld in een ander beeld verstoppen en het er weer uithalen? We gaan ook in op het comprimeren van beeldbestanden. Dit laatste onderwerp gaat wiskundig een stuk verder, daarom beperken we ons tot 'fractale compressie'.

In deze loep komen allerlei problemen aan bod waarvan de uitkomst ons op een of andere manier verrast. Het niveau van de onderwerpen bestrijkt zowel de eerste, tweede als derde graad. Bij sommige problemen blijkt het eerste antwoord dat in je opkomt bij nader inzien totaal fout te zijn. Enkel met een kritische blik op het eindantwoord of een goed onderbouwde, wiskundige redenering kun je anderen (en jezelf!) overtuigen dat het eindresultaat anders is. Sommige problemen sluiten rechtstreeks aan bij de leerstofonderdelen. Zo past een teken-activiteit met vierhoeken in de eerste graad. Een kansspel dat op een verrassende manier leidt tot een fractaal, kan zowel bij rijen als bij kansrekening aan bod komen. Een onverwacht limietgeval hoort dan weer thuis bij de regel van de l'Hospital in de derde graad. Andere problemen in deze loep staan eerder los van de leerstof wiskunde in het secundair onderwijs, maar zijn daarom niet minder interessant. Zoals de reden waarom het lijkt alsof je vrienden op Facebook gemiddeld meer vrienden hebben dan jezelf, en waarom het verkeer soms vlotter kan doorrijden door een welbepaalde straat te verwijderen. In deze loep kunnen de stukjes onafhankelijk van elkaar gelezen worden.

Bibwijzerbijdrage: 'Ensembles, fonctions et hypothèse du continu' uit Uitwiskeling jaargang 31, nummer 2. Geschreven door M. Aigner en . Ziegler.