Histogrammen

Lonneke Boels, Wat elke wiskundedocent zou moeten weten over histogrammen Euclides 94/4 (2019), 10-13 De titel van dit artikeltje trok meteen mijn aandacht: 'Weet ik wel alles wat ik zou moeten weten?', dacht ik, ietwat ongerust. De auteur vindt dat het verschil tussen een staafdiagram en een histogram in veel (Nederlandse) handboeken niet helder genoeg

Bijna alle foto's en films worden tegenwoordig digitaal gemaakt en opgeslagen. We maken kennis met de wiskunde achter een digitale foto. Een digitale foto is een rooster met getallen. Wat is de samenhang met grijswaarden? Welke transformaties kunnen we uitvoeren om het contrast bij te regelen, een 'negatieve' foto te bekomen ...? Wat betekenen de histogrammen die op het schermpje van digitale fototoestellen verschijnen? We tellen ook beelden op en geven voorbeelden van visuele cryptografie: hoe kun je een geheime boodschap of beeld in een ander beeld verstoppen en het er weer uithalen? We gaan ook in op het comprimeren van beeldbestanden. Dit laatste onderwerp gaat wiskundig een stuk verder, daarom beperken we ons tot 'fractale compressie'.

In het leerplan vinden we de doelstelling: “leerlingen moeten verschillende grafische voorstellingen van statistische gegevens gebruiken en interpreteren”. Hiervoor is het nodig dat leerlingen de technische aspecten van statistiek leren, zoals een gemiddelde bepalen, gegevens voorstellen, een standaardafwijking berekenen… In handboeken vind je veel en waardevol materiaal terug. In deze loep is het niet de bedoeling om dit materiaal verder uit te breiden. We leggen de klemtoon op de meer conceptuele aspecten zoals wat is de betekenis van het gemiddelde, wanneer is de mediaan meer aangewezen dan het gemiddelde of waarvoor kun je een spreidingsmaat als de standaardafwijking gebruiken. Daarnaast vonden we tijdens onze zoektocht op het internet verrassend materiaal om grote hoeveelheden data voor te stellen. In het laatste stukje laten we je daar even van proeven.

De eindtermen voor de derde graad ASO vermelden de normale verdeling. Dit betekent dat alle leerlingen ASO binnen afzienbare tijd zullen moeten kennismaken met de normale verdeling in de derde graad. De normale verdeling wordt hierbij bekeken als een wiskundig model voor bepaalde klokvormige frequentieverdelingen. Zo wordt b.v. het histogram van de lengte van een groot aantal personen heel goed benaderd door een normale verdeling. We werken in deze 'onder de loep' zo'n kennismaking met de normale verdeling concreet uit.

Loep: 'Statistiek, tellen en kansen in de tweede graad' uit Uitwiskeling jaargang 15, nummer 3. Geschreven door Johan Deprez en Michel Roelens.

Spinnenwebartikel: 'Het examen beschrijvende statistiek' uit Uitwiskeling jaargang 05, nummer 2. Geschreven door Rosette Aerts.