Perspectief

Je vindt in dit nummer een verzameling losse oefeningen met als enig gemeenschappelijk kenmerk dat wij ze mooi vinden. Het zijn oefeningen op de ‘gewone’ leerstof, niet bedoeld om iets nieuws in te leiden of ook niet als onderzoeksopdracht. Gewoon een loep vol inspirerende oefeningen over de graden heen die we graag delen met onze lezers!

Ruimtelijk inzicht is van fundamenteel belang voor ieder van ons en we kunnen het verbeteren door te oefenen. Reden genoeg om ruimtelijk inzicht centraal te stellen in onze lessen ruimtemeetkunde. In het bijzonder richten we ons in deze loep op de lessen ruimtemeetkunde van de tweede graad, al kan een deel van het materiaal ook in de eerste graad worden gebruikt. Aan de hand van een powerpoint geven we een mogelijke manier om de lessen ruimtemeetkunde van het vierde jaar op een attractieve manier te starten en zo de interesse van de leerlingen te wekken. Daarna bekijken we een aantal kortere lesactiviteiten waarbij we het 'zien' in de ruimte centraal stellen. Volgende items komen hierbij aan bod: ontwikkelingen, aanzichten, series van doorsneden, onderlinge ligging van rechten (snijden of kruisen), toepassingen van vlakke meetkunde in de ruimte en een klein onderzoek naar de oppervlakte van een kegel. We behandelen ook een lesactiviteit over de doorsnede van een kubus met een vlak. Het doel hierbij is niet de ‘snijkunde’ op zich, maar wel willen we de leerlingen de zinvolheid van eigenschappen laten ervaren in redeneringen op ruimtelijke situaties.

In dit nummer maak je aan de hand van een model bestaande uit verhard papier en transparant kennis met een tiende-eeuws astrolabium uit Bagdad. In de middeleeuwen was Bagdad een stad waar wiskunde en wetenschappen een hoge bloei kenden. Een astrolabium is een vlakke schijf die de sterrenhemel voorstelt en die je kunt draaien ten opzichte van de horizon van een waarnemer. Het bij dit nummer gevoegde model is berekend voor de breedtegraad van Vlaanderen. Om te begrijpen wat het astrolabium is en hoe je ermee kunt werken, is ruimtelijk inzicht vereist. Aan de hand van enkele concrete opdrachten leren de leerlingen het astrolabium gebruiken. De projectiemethode die gebruikt is om de sterrenhemel op het astrolabium af te beelden heet stereografische projectie. Een eigenschap van stereografische projectie is dat cirkels op de hemelsfeer afgebeeld worden als cirkels op het astrolabium.

Bibwijzerbijdrage: 'Perspectieftekenen' uit Uitwiskeling jaargang 29, nummer 4. Geschreven door Jeanine Daems.

Spinnenwebartikel: 'Tekeningen op de speelplaats' uit Uitwiskeling jaargang 29, nummer 1. Geschreven door Hilde Eggermont.

Spinnenwebartikel: 'De bolanamorfose' uit Uitwiskeling jaargang 27, nummer 4. Geschreven door Luc Van den Broeck.

Naast tastbare modellen kan ook dynamische ruimtemeetkunde op computer in lessen ruimtemeetkunde worden ingezet, om leerlingen te laten experimenteren en om resultaten te verifiëren. We laten zien hoe dit kan bij vlakke doorsneden van kubussen in het vierde jaar en bij de analytische ruimtemeetkunde in de derde graad. Soms is het maken van een dynamische ruimtefiguur een uitdaging op zich: hoe pak je het bv. aan om een voetbal te construeren? Ten slotte wordt een project over perspectieftekenen beschreven, met zowel een echte als een virtuele glasplaat.

Spinnenwebartikel: 'Werken aan ruimte-inzicht, zowel met 2D-programma's als met 3D-programma's' uit Uitwiskeling jaargang 25, nummer 4. Geschreven door Luc Van den Broeck.

Bibwijzerbijdrage: 'Wonder en is gheen wonder (de geniale wereld van Simon Stevin)' uit Uitwiskeling jaargang 23, nummer 1. Geschreven door Devreese J.T. en G. Vanden Berghe.

Bibwijzerbijdrage: 'Zebrareeks: wiskunde beter bekeken' uit Uitwiskeling jaargang 18, nummer 4. Geschreven door Zebrareeks.